PapierClinic – door Marchelma van Breugel
27 november
Edith Greuter, Boek- en Papierrestaurator bij Erfgoed Leiden en Omstreken en
Alexandra Nederlof, papierrestaurator bij het Nationaal Archief.
In november en december van 2021 was het gelukkig weer mogelijk om een viertal fysieke bijeenkomsten te organiseren voor de leden van RN en zelfs daarbuiten. Namens de werkgroep BPF heeft Marchelma van Breugel, papierkenner en papier restaurator, PapierClinics verzorgd in haar atelier in een voormalig scheikundelokaal in Gouda.
Tijdens de PapierClinic neemt Marchelma je mee op een zoektocht naar de vele mogelijke eigenschappen van papier. De nadruk ligt op machinaal geproduceerd papier, waarin door de uiteenlopende maakprocessen, vele verschillen te ontdekken zijn.
In een dertigtal archiefdozen heeft zij per papiereigenschap informatie en materiaal verzameld om proefondervindelijk te ontdekken hoe deze werken in papier. Voorbeelden van te besturen eigenschappen zijn o.a. Vezel, Gramgewicht, Formatie, Witheid, pH, Vouwsterkte en Absorptie. Het betreft geen conventionele manier van lesgeven, maar Marchelma’s aanpak prikkelt de nieuwsgierigheid waar we misschien in het werk als restaurator niet altijd tijd voor hebben of maken. Op basis van ervaring weten we vaak wel hoe papier reageert op een behandeling, maar kunnen we dat ook echt zien of voelen? Het is geen overdracht van pure kennis, maar meer via tactiel onderzoek zelf ontdekken wat voor eigenschappen papier allemaal in zich heeft. Het nodigt uit om verder te kijken dan de algemene kennis die wij in ons hoofd hebben. En het helpt ook om dit weer op te frissen. Hoe zat het ook alweer precies?
Marchelma heeft vele soorten papier beschikbaar, waar naar lieve lust aan getrokken, gescheurd, nat gemaakt, beschreven en bekeken kan worden. Iets wat we als restaurator natuurlijk niet met een origineel object kunnen doen. Tijdens je persoonlijke ontdekkingsreis in een eigenschap, je kiest namelijk zelf welke doos je wilt bekijken en hoe diep je erin wilt duiken, stelt Marchelma vragen waardoor je weer net even anders gaat kijken en dat stimuleert je nieuwsgierigheid nog meer. Het nodigt ook uit tot groepsgesprekken over de diverse eigenschappen en stimuleert het delen van ervaringen met je mede-cursisten.
Natuurlijk kun je samen in één PapierClinic niet alle dertig door Marchelma uitgewerkte eigenschappen ontdekken, maar het kan je denkproces bij een volgende restauratie wel beïnvloeden om dan zelf op ontdekkingstocht te gaan!